Konoplja - Objašnjenje
Šta je konoplja?
Konoplja (lat. Cannabis — kanabis) je jednogodišnja biljka iz roda skrivenosjemenica koja uključuje više podvrsta. Vjeruje se da je porijeklom iz Centralne Azije, Kine i Himalaja. Već vjekovima se koristi u industrijske, medicinske, duhovne i uživalačke svrhe.
Istorija konoplje
Istorija upotrebe konoplje u pisanom obliku traje preko 5000 hiljada godina. Konoplja je jedna od prvih kultivisanih biljaka i smatra se da je upotreba konoplje stara koliko i agrikultura. Osnovano se pretpostavlja da su je Slovenii i drugi Indoevropljanii koristili još u zajedničkoj prapostojbini. U početku se najviše gajila zbog vlakana, a stari Kinezi su od nje pravili konopce, odjeću i papir. Smatra se da je u Evropu konoplja dospjela u vrijeme velikih seoba naroda, iz dva pravca. Sjeverni put je vodio iz južne Rusije preko Litvanije, sjevernih djelova Njemačke, Holandije, Švedske i Engleske. Klimatski uslovi ovdje nisu bili pogodni za uzgoj, tako da se u tim krajevima stvorio niskoproduktivan sjeverni tip malog rasta. Južni put se formirao kasnije iz Persije, obalama Kaspijskog jezera, preko Male Azije konoplja je stigla do Grčke, Italije, Španije, Francuske ka srednjoj i zapadnoj Evropi. Tim putem širili su se tzv. južni tipovi konoplje visokog rasta i bogatog roda. U antičkom Rimu konoplja je bila donekle zastupljena u proizvodnji vlakana, a rekreativna i medicinska upotreba naznačene su tek na nekoliko mjesta u spisima Galena i Plinija starijeg. U vrijeme srednjovjekovnog balkana proizvodnja konoplje bila je rasprostranjena na seoskom području o čemu svjedoče detalji na bojnim freskama manastira, crteži i bilješke crkvenih monaha, ornamenti na predmetima materijalne kulture. Uzgoj i prerada konoplje je predstavljao sastavni dio modernih ekonomija sve do 19. vijeka. Konoplja je bila nezamjenjivi resurs u proizvodnji tkanina, u pomorstvu, u proizvodnji hrane, u građevinarstvu, u proizvodnji papira. Konoplja je, pred kraj XIX vijeka izgubila na svojoj konkurentnosti pred narastajućim industrijama pamuka i nafte. Krajem 20. vijeka. širi društveni interes za uzgoj industrijske konoplje najviše se ispoljava u zemljama Evropske Unije i ona biva povremeno uključena u državne podsticaje ekološki održivoj proizvodnji.
Vrste konoplje
Kada pričamo o konoplji (pa tako i industrijskoj), zapravo pričamo o kanabisu. Prema najrasprostranjenijoj botaničkoj nomenklaturi, Cannabis (konoplja) je rod biljke iz šire porodice Cannabaceae. Prema većini naučnika, ovaj rod u sebi sadrži samo jednu vrstu biljke – Cannabis sativu L. (prema Linnaeusu koji ju je prvi imenovao), koja se kasnije dijeli na još tri tzv. soja (eng. ‘strain’), prema karakteristikama koje imaju te mjestu gdje rastu:
- Cannabis sativa
- Cannabis indica
- Cannabis ruderalis
Šta je industrijska konoplja?
Industrijska konoplja (eng. hemp), ili Cannabis Sativa L vrsta je biljke koja se uzgaja isključivo u industrijske svrhe (radi ulja, tkanine, biogoriva, hrane,…). Ova biljka se zbog čvrstoće svojih vlakana od davnina koristi za izradu užadi, odjeće ili npr. jedara za brodove. Da se od nje mogu stvarati materijali poznato je već više od 10 hiljada godina, a konop, odjeća, papir ili namještaj samo su neki od njenih krajnjih proizvoda poznatih ljudima još od starog vijeka. Jedan od glavnih razloga njene rasprostranjenosti je činjenica da je vrlo otporna na spoljašnje klimatske uslove, a uz to se i jako dobro prilagođava tlu i klimi, tačnije, mijenja se zavisno o tome u kakvom se podneblju nalazi i preživljava gotovo sve ekstremne uslove, poput hladnoće ili vrućine. Listovi se na stabljici nalaze jedan nasuprot drugom, sve do gornje trećine biljke gdje se počinju odvajati. Jak korijen konoplje, koji može prodrijeti i do dva metra u tlo jači je kod ženskih biljaka koje dohranjuju sjeme; za razliku od muških koje ranije završavaju svoju vegetaciju. Stabljika konoplje je uspravna, može narasti do šest metara u visinu, intenzivne je zelene boje s tankim dlačicama. Plod je orašac okruglasto-jajolikog oblika sjajne i glatke površine. Boja sjemenke konoplje je tamno zelena, a može biti i zelenkasta ili srebrnkasto siva.
Medicinska upotreba konoplje
Biljke iz porodice kanabis uključuju različite vrste biljaka kojima je zajedničko da imaju određen nivo psihoaktivne supstance tetrahidrokanabinol, poznatije kao THC. Marihuana se prvenstveno uzgajala još u Centralnoj Aziji 500 godina prije nove ere kako bi se koristila u medicinske svrhe, ali neki istraživači navode da se kanabis koristio i mnogo prije toga. Mitski vladar Kine Čen Nung je navodno koristio kanabis protiv brojnih oboljenja, uključujući reumu i malariju. Vilijam Bruk O’Šanasi, irski doktor i hemičar, nakon putovanja u Indiju sredinom 19. vijeka popularizovao je upotrebu kanabisa radi olakšavanja bolova pacijenata, kao i u smanjenju mučnina oboljelih od kolere. Od 1930-ih pa sve do kraja 1970-ih, marihuana je kriminalizovana u velikom broju zemalja širom svijeta. Krajem devedesetih, sa širenjem informacija o mogućoj upotrebi kanabisa u medicinske svrhe i kriminalizacija marihuane je počela da se preispituje, a brojne države su do sada legalizovale kanabis i uvrstile ga kao pomoćno sredstvo kod liječenje mnogih oboljenja.
Razlike između konoplje i marihuane
Iako se industrijska konoplja i marihuana redovno nazivaju „vrstama“ ili „sortama“ kanabisa, one se zapravo ne mogu kvalifikovati ni kao jedno, ni kao drugo. Industrijska konoplja i marihuana su jednostavljeno široke klasifikacije kanabisa koje su usvojene u našoj kulturi, međutim, one nisu legitimna nomenklatura za biljku kanabis. „Industrijska konoplja“ je termin koji se koristi za klasifikaciju sorti kanabisa koje sadrže 0,3% ili manje THC-a (u suvoj masi). Ime „konoplja“ se obično koristi za opisivanje konoplje koja nema opojno dejstvo, a koja se uzgaja za industrijsku potrebe. „Marihuana“ je termin koji se koristi za klasifikaciju sorti kanabisa koje sadrže više od 0,2% (po zakonu u Crnoj Gori) THC-a (suve težine) i mogu da izazovu psihotropne ili euforične efekte na korisnika, a obično se nalazi u koncentraciji većoj od 15% THC-a. Opojna svojstva svake biljke su svakako važan faktor koji se mora uzimati u obzir. Kategorizacija kanabisa kao industrijske konoplje ili marihuane, na osnovu samo jedne karakteristike predstavlja iskrivljeni prikaz kanabisa koji sprečava korisnike da u potpunosti razumiju različitost i karakteristike, a slična je klasifikovanju svih vrsta voća u rodu citrusa kao slatkih ili kiselih, bez priznavanja različitih karakteristika svakog voća. Razlika izmedju indusrtijske konoplje i marihuane je u berbi. Konoplja i marihuana se beru u različite svrhe, pa im, naravno, trebaju različiti uslovi gajenja. Sorte marihuane selektivno se uzgajaju u kontrolisanim okruženjima koja su dizajnirana da optimizuju karakteristike sorte i proizvode ženske biljke koje daju pupajuće cvjetove. Suprotno tome, industrijska konoplja se uzgaja kako bi se povećala njena veličina i prinos. Da bi se to postiglo, konoplja se obično uzgaja na otvorenom. Nerazumijevanje razlike je dovelo i do brojnih pravnih problema i oduzimanja industrijske konoplje, koja je legalna, zbog toga što liči na „marihuanu“. Očigledno je da ove riječi nikada nisu postojale; međutim, sada kada su se ovi pojmovi duboko odomaćili u našem društvu, ovaj problem će biti teško riješiti. Jedino riješenje je kontinuirano informisanje naše javnosti u dužem vremenskom periodu.
Popularna kultura
Kanabis je izvršio uticaj na razne potkulturne i kontrakulturne grupe od šezdesetih do danas, i brojne umjetničke pravce, uključujući jazz, psihodelični rok, brakedance, rap, rege. Takođe, uživalačka upotreba konoplje je uobičajena među mnogim umjetnicima. Krajem devedesetih, sa širenjem informacija o mogućoj upotrebi kanabisa u medicinske svrhe i realističnijem pogledu na negativne efekte rekreativnog konzumiranja, kriminalizacija marihuane je počela da se preispituje, a brojne države su do sada legalizovale kanabis. Veliki hipi muzički festival u Roterdamu 1970. godine je prvi događaj na kojem je holandska policija posmatrala učesnike, većinom mlade, kako konzumiraju marihuanu, ali se nije direktno umiješala.